Arhitektura

Prirodnjački muzej

Lokacija / Park prijateljstva, Ušće, Srbija
Godina / 2024
Površina / 15.000m²
Klijent / Natural History Museum in Belgrade
Konkurs / Otvoreni, jednostepeni, anonimni
urbanističko-arhitektonski konkurs za područje „Parka prijateljstva“
– Ušće i idejno rešenje Prirodnjačkog muzeja
Projektantski tim / Marina Lazović / Predrag Ignjatović /
Vasilije Milunović / Verica Krstić / Katarina Vasiljević /
Anja Pantić / Zorana Jović / Jelena Mladenović / Matija Bulajić

Park prijateljstva – Ušće kao jedan od najvrednijih prostora kontakta grada i njegovih reka, na ušću Save u Dunav, predstavlja izuzetan ambijentalni, funkcionalni i prostorni resurs najvišeg ranga za grad. U skladu sa tim, ovaj projekat se bavi podizanjem nivoa potencijala lokacije uz očuvanje i kvalitetnu afirmaciju izgrađenog fonda i poštovanje svih parametara koji je čine lokacijom od izuzetnog značaja. Značaj područja, koje pored fizičkog treba da se afirmiše i u kulturni, sportsko-rekreativni, edukativni, jedinstveni urbani kontinuum dva istorijska centra Beograda i Zemuna, bio je osnovni parametar arhitektonskog promišljanja. Pažljiva urbanistička provera ambijentalnih, prostornih i funkcionalnih kapaciteta lokacije, pozicioniranje programa kulture, kao opredeljujućih nosioca razvoja društva, kao i akvarijuma i panoramskog točka kao dopunskih sadržaja predviđenih Planom „Ušće“, predstavljali su najveći izazov pri projektovanju na ovom mestu.

Analizom postojećeg građenog fonda prepoznati su potencijali za formiranje celina koje bi predstavljale buduće specifične prostorne ambijente područja. Rešenjem su se izdvojile četiri glavne ambijentalne celine: 

Celina A – Zona glavnog platoa ispred MSUB sa novoprojektovanim objektima Prirodnjačkog muzeja i Muzeja umetnosti 21.veka.  

Celina B – Znamenito mesto Park prijateljstva – zaštićena postojeća ambijentalna celina

Celina C – Zona akvarijuma – zona kulturno, sportsko, rekreativno, edukativnog karaktera 

Celina D – Zona panoramskog točka sa pristupnim platoom

Predloženim konceptom rešenja ostvareni su specifični ciljevi: stvaranje karaktera i prepoznatljivog identiteta lokacije; preoblikovanje postojećih javnih i zelenih površina, aktivacija javnih prostora za različita kulturna i društvena dešavanja; izgradnja i rekonstrukcija objekata u centralnoj zoni kao objekata nacionalnog prioriteta; i unapređenje saobraćajne matrice kroz razdvajanje i definisanje novih pešačkih tokova, pažljivo oblikovanje postepenog prelaska iz urbanog ambijenta grada u prirodni ambijent uz reku. Na ovaj način postavljene bi bile osnove novog, interaktivnijeg odnosa grada i reke, a pristup reci bio bi omogućen za najrazličitije grupe korisnika. 

Ovakav programsko-prostorni koncept daje poseban kvalitet u procesu stvaranja autentičnog izraza centralne zone, kao pažljivo strukturiranog sistema iz pojedinačnih zona i podcelina.

Dakle, osnovni cilj je stvaranje jedinstvene autentične ambijentalne celine u kontekstu slike grada, odnoso utiska objedinjenosti i celovitosti prostora, kroz tok i kontinuitet ne samo u fizičkom, već i u programskom smislu.

Naravno, akcenat je na istovremenom poštovanju i uvažavanju identiteta svake pojedinačne podceline, odnosno na raznovrsnosti ambijenata.

Blok 15 sa postojećim objektom MSUB namenjen je za novoformirani muzejski distrikt koji čine tri programski zadata muzeja formirajući jedinstveni muzejski ansambl. Postojeća kota prizemlja MSUB je usvojena kao kota prizemlja i za dva novoplanirana muzeja, pa se na taj način „muzejski kompleks“ dodatno integriše kroz nivelaciju i vizuelnu komunikaciju.

Predloženo rešenje Prirodnjačkog muzeja čini sklop tri funkcionalna trakta, integrisana prostorom atrijuma koji predstavlja težište izložbenog prostora, specifičan prirodni ambijent u okviru objekta i okosnicu uz koju se razvijaju primarne muzejske komunikacije.

Orijentacija (zarotiranost) traktova usledila je kao posledica sagledavanja volumena iz dominantnih pravaca. Vizure ka Kalemegdanu, kao i vizure iz pravca Ulice Ušće daju sagledivost muzeja u skraćenju – kako njegov volumen ne bi dominirao u kompozicionoj postavci sa postojećim objektom MSUB. Ušuškanost u zoni zaštićenog zelenila koju tangira je uslovila diskretnu pokrenutnost dva trakta, tako da oni nisu u potpunosti paralelni i na taj način formiraju prostor unutrašnjeg dvorišta.

Pokrenutost kubičnih traktova je omogućila stvaranje dobrih vizura ka Kalemegdanu i praćenje paralele sa osovinom Ulice Ušće, dok jedan nepokrenuti trakt ostaje da čvrsto drži kompoziciju u osi paralelnoj osovini MSUB. Otklon između kubičnih traktova formirao je intimni mikroambijent preko kog se ostvaruje jedan od pristupa ka glavnom ulazu u objekat sa platoa muzejskog distrikta. Blago podizanje terena  ka objektu u ovoj zoni, stvara osećaj da su kubične forme objekta kao čuvara kulturne baštine dobro zaronjene u tlo i stabilno čuvaju sve dragocenosti o istoriji nastanka planete do danas.

Integrisanost objekta i okruženja naglašena je artificijalnim elementima i elementima prirodnosti kao što su: pozicija samoprečišćavajućeg jezera, blago pokrenut parter u zoni ulaza, karakterakter unutrašnjeg dvorišta, „utisnutost“ objekta u korpus zelenila i karakter materijalizacije. Morfologija pokrenutog terena u parteru je iskorišćena za spontana okupljanja, prezentacije i predavanja na otvorenom. 

Jedan od najvažnijih mikroambijenata, projektovanih na ovom prostoru je  samoprečišćavajuće jezero koje svojim volumenom, pozicijom i pešačkim tokovima koji se preko njega ostvaruju, čini značajnu celinu važne ambijentale vrednosti. Posebna pažnja je posvećena ponovnoj upotrebi sive vode, njenom odvajanju i prečišćavanju za dalju upotrebu u tehničke svrhe upravo formiranjem pomenutog akumulacionog jezera. Implementiranje ovakvog prostornog elementa doprinosi biodiverzitetu muzejskog i parkovskog prostora i estetici ambijenta.

Povratak na Arhitektura Sledeći projekat